Zdrowie psychiczne niemowląt. Perspektywa rozwojowa i psychoanalityczna.
Więcej
Ukryj
1
Zespół Opieki Zdrowotnej nr 2 w Rzeszowie
2
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Zaznaczeni autorzy mieli równy wkład w przygotowanie tego artykułu
Data nadesłania: 21-11-2024
Data ostatniej rewizji: 09-02-2025
Data akceptacji: 09-02-2025
Data publikacji: 03-06-2025
Psychoter 2025;212(1):45-60
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Artykuł ma charakter teoretyczny. Jego celem jest przegląd wybranych uwarunkowań zdrowia psychicznego niemowląt z perspektywy psychologii rozwoju człowieka i psychoanalizy. Połączenie obu punktów widzenia pozwala na całościowe ujęcie potrzeb rozwojowych okresu niemowlęcego i przyjrzenie się początkowi życia człowieka, kładąc nacisk na zdrowie psychiczne jako podstawę „prawdziwego Ja”. Rozpoznanie potencjału rozwojowego niemowlęcia zapisanego nie tylko w dyspozycji temperamentalnej, neurobiologicznej, poznawczej, motorycznej, ale takżeemocjonalnej i społecznej możliwe jest dzięki wnikliwej i czułej obserwacji delikatnej matrycy tworzenia wczesnych więzi w sprzyjającym środowisku.
Okres niemowlęcy to czas intensywnego rozwoju dziecka i doskonalenia wielu umiejętności, w tym naśladowania i tworzenia relacji. Dotychczasowe badania i obserwacje wskazują, że pozbawienie dziecka prawidłowej i ciągłej opieki może negatywnie wpływać na jego rozwój. Ogranicza lub hamuje zdolności w zakresie tworzenia więzi, a także podejmowanie kolejnych kroków rozwojowych w obszarze mowy, motoryki, rozwoju emocjonalnego i społecznego.
W artykule podjęto próbę wskazania istotnego znaczenia zdrowia psychicznego niemowlęcia, jego uposażenia biologicznego, indywidualnego sposobu doświadczania rzeczywistości, własnej podmiotowości, regulacji emocjonalnej, komunikowania własnych emocji, eksploracji otoczenia oraz więzi z opiekunem.
Rozwojowa część artykułu skoncentrowana została wokół tematyki kształtowania umiejętności psychomotorycznych dziecka, przywiązania oraz komunikacji. W części psychoanalitycznej nawiązano do czynników teorii relacji z obiektem sprzyjających instalacji dobrego obiektu wewnętrznego i umożliwiających rozwój umysłu oraz ego niemowlęcia. Opisano także taniec intymności i interakcji między matką i niemowlęciem, rozróżniając funkcjonowanie niemowlęcia zdrowego i chorego. Szczególną uwagę zwrócono na warunki stwarzające szansę na zbudowanie matrycy porozumienia sprzyjającego rozwojowi emocjonalnemu niemowlęcia i rozwojowi w ogóle.